Tannhäuser beleefde zijn première op 19 oktober 1845 onder Wagner's leiding in het Hoftheater in Dresden. De dubbele titel van de opera Tannhäuser oder der Sängerkrieg auf der Wartburg, is al een indicatie van de twee lijnen die in het werk verenigd worden, maar een verschillende oorsprong hebben. Het personage van de minnezanger is een historisch karakter wiens belevenissen al beschreven werden middels het 'Tannhäuserlied' sinds 1520.

Wagner bewerkte het in zijn opera tussen 1845 en 1847 door, onder andere, de finale te veranderen. Hij paste het werk andermaal aan voor een productie in Parijs in 1861 (deze staat bekend als de 'Parijse versie').

David Alden's nieuwe productie bij de Beierse Staatsopera, die in première ging op 6 juli 1994, werd zowel door publiek als muziekjournalisten gezien als een mijlpaal van de hedendaagse Wagner adaptaties.